هوالشافی

خون غلیظ یا پلی سیتمی ، که به عنوان بالا بودن گلبول قرمز نیز شناخته می شود ، به معنی داشتن غلظت بالای گلبول های قرمز در خون است.

این باعث می شود که خون غلیظ تر شود و کمتر بتواند از طریق رگ ها و اندام ها عبور کند. بسیاری از علائم پلی سیتمی ناشی از همین جریان کند خون است.

علائم پلی سیتمی

همه افراد مبتلا به پلی سیتمی علائمی ندارند – اما بسیاری از آنها این علائم را دارند.

در صورت داشتن علائم مداوم پلی سیتمی ، باید به پزشک عمومی مراجعه کنید. این شامل:

سردرد

تاری دید

پوست قرمز – بخصوص در صورت ، دستها و پاها

خستگی

فشار خون بالا

سرگیجه

ناراحتی در شکم

گیجی

مشکلات خونریزی – مانند خون دماغ و کبودی

نقرس – که می تواند باعث درد مفاصل ، سفتی و تورم شود

خارش پوست – به خصوص بعد از حمام یا دوش گرفتن

چه موقع به دنبال مشاوره پزشکی فوری باشید

پلی سیتمی می تواند باعث لخته شدن خون شود. اینها شما را در معرض خطر تهدیدکننده زندگی مانند:

آمبولی های ریوی – انسداد رگ خونی که خون را از قلب به ریه ها منتقل می کند

ترومبوز ورید عمقی (DVT) – انسدادی که در رگهای خونی پای شما ایجاد می شود قبل از حرکت در جای دیگر بدن

اگر شما یا شخصی که در آن هستید با علائم ترومبوز ورید عمقی( DVT )یا آمبولی ریه فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید. این شامل:

درد ، تورم ، قرمزی و حساسیت در یکی از پاها

یک درد شدید در منطقه آسیب دیده

پوست گرم در ناحیه لخته

نفس نفس زدن

درد قفسه سینه یا کمر

سرفه کردن خون

احساس سرگیجه یا سبکی سر

غش کردن

پلی سیتمی همچنین خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد. اگر فکر می کنید خود یا شخصی که با او در معرض حمله قلبی یا سکته هستید ، به دنبال کمک فوری پزشکی باشید.

چه عواملی باعث بروز پلی سیتمی می شوند؟

بسته به علت زمینه ای ، پلی سیتمی را می توان به انواع مختلفی تقسیم کرد. در برخی موارد ، یک دلیل اصلی را نمی توان شناسایی کرد.

پلی سیتمی ظاهری

“پلی سیتمی ظاهری” جایی است که تعداد گلبول های قرمز شما در حد طبیعی است ، اما مقدار مایعی به نام پلاسما در خون شما کاهش یافته و باعث غلیظ شدن آن شده است.

پلی سیتمی ظاهری غالباً به دلیل اضافه وزن ، استعمال دخانیات ، نوشیدن بیش از حد الکل یا مصرف برخی از داروها – از جمله دیورتیک ها (قرص هایی برای فشار خون بالا که باعث می شود بیشتر کم آب شوید) است.

در صورت شناسایی و مدیریت علت اصلی ، ممکن است پلی سیتمی ظاهری بهبود یابد. به عنوان مثال ، قطع سیگار یا کاهش مصرف الکل ممکن است کمک کند.

پلی سیتمی نسبی

این شبیه پلی سیتمی ظاهری است. ممکن است در اثر کم آبی اتفاق بیفتد.

پلی سیتمی مطلق

“پلی سیتمی مطلق” جایی است که بدن شما بیش از حد گلبول قرمز تولید می کند. ۲ نوع اصلی وجود دارد:

پلی سیتمی اولیه – یک مشکل در سلولهای تولید شده توسط مغز استخوان وجود دارد که به سلول های قرمز خون تبدیل می شوند. شایع ترین نوع آن به عنوان پلی سیتمی ورا (PV) شناخته می شود

پلی سیتمی ثانویه – در نتیجه یک بیماری زمینه ای ، تعداد زیادی گلبول قرمز تولید می شود

پلی سیتمی ورا (PV)

PV نادر است. این معمولاً به دلیل تغییر در ژن JAK2 ایجاد می شود ، که باعث می شود سلول های مغز استخوان بیش از حد گلبول قرمز تولید کنند.

سلولهای مغز استخوان آسیب دیده همچنین می توانند به سلولهای دیگری که در خون یافت می شوند ، تبدیل شوند ، به این معنی که افراد دارای پلی سیتمی ورا  PV نیز ممکن است تعداد پلاکت و سلول های گلبول سفید غیر طبیعی زیادی داشته باشند.

اگرچه ناشی از تغییر ژنتیکی است ، اما PV معمولاً به ارث نمی رسد. بیشتر موارد در اواخر زندگی ایجاد می شوند. میانگین سنی در تشخیص ۶۰ سال است.

پلی سیتمی ثانویه

پلی سیتمی ثانویه جایی است که یک بیماری زمینه ای باعث تولید اریتروپویتین بیشتر می شود. این هورمونی است که توسط کلیه ها تولید می شود و سلول های مغز استخوان را برای تولید گلبول های قرمز تحریک می کند.

شرایط سلامتی که می تواند باعث پلی سیتمی ثانویه شود شامل موارد زیر است:

بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) و آپنه خواب – اینها می توانند باعث افزایش اریتروپویتین شوند ، به دلیل عدم رسیدن اکسیژن کافی به بافت های بدن

مشکلی در کلیه ها – مانند تومور کلیه یا تنگی عروق خونرسانی کننده کلیه ها

چگونه پلی سیتمی تشخیص داده می شود

با انجام آزمایش خون می توان پلی سیتمی را تشخیص داد:

تعداد گلبولهای قرمز خون (شمارش گلبولهای قرمز)

مقدار فضای گلبولهای قرمز در خون (سطح هماتوکریت)

غلظت بالای گلبول های قرمز خون نشان می دهد که شما دچار پلی سیتمی هستید.

پلی سیتمی گاهی اوقات فقط در طی آزمایش خون معمول به یک دلیل دیگر کشف می شود.

پزشک عمومی شما ممکن است شما را برای آزمایش بیشتر برای تایید آزمایش و تعیین علت اصلی به یک متخصص خون (متخصص اختلالات خون) ارجاع دهد.

اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

یک آزمایش خون برای جستجوی ژن تغییر یافته JAK2

سونوگرافی از شکم شما برای یافتن مشکلات در کلیه های شما

درمان های پلی سیتمی یا خون غلیظ

درمان پلی سیتمی با هدف جلوگیری از علائم و عوارض (مانند لخته شدن خون) و درمان علل زمینه ای است.

فصد خون( خون دادن که این خون قابل استفاده نخواهد بود)

فصد ساده ترین و سریع ترین راه برای کاهش تعداد سلول های قرمز در خون است. اگر PV دارید ، سابقه لخته شدن خون یا علائمی است که نشان می دهد خون بیش از حد غلیظ است ، ممکن است توصیه شود.

فصد خون شامل حذف هر بار حدود ۱ پیمانه (نیم لیتر) خون است ، به روشی مشابه با روش اهدای خون.

هر چند وقت یکبار این مورد برای هر فرد متفاوت خواهد بود. در ابتدا ، ممکن است هر هفته به درمان نیاز داشته باشید ، اما هنگامی که پلی سیتمی کنترل شود ، ممکن است فقط هر ۶ تا ۱۲ هفته یا کمتر به آن نیاز داشته باشید.

دارویی برای کاهش گلبول های قرمز خون

در موارد PV ، ممکن است دارویی برای کاهش سرعت تولید گلبول های قرمز تجویز شود.

داروهای مختلفی در دسترس است و متخصص شما هنگام انتخاب مناسب ترین داروی مناسب ، سن و سلامتی ، پاسخ به فصد خون و شمارش گلبول های قرمز را در نظر می گیرد. مثالها عبارتند از:

هیدروکسی کربامید

hydroxycarbamide – این دارو هر روز به صورت قرص مصرف می شود و به طور کلی به خوبی تحمل می شود. اما اگر باردار هستید یا می خواهید باردار شوید نباید آن را مصرف کنید

اینترفرون – این دارو با تزریق داخل شکم یا ران ۱ تا ۳ بار در هفته تجویز می شود. هنگامی که با نحوه انجام کار آشنا شدید ، می توانید خودتان آن را در خانه تزریق کنید. اینترفرون این مزیت را دارد که می توان آن را در بارداری مصرف کرد ، اما ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی مانند ریزش مو و علائم شبیه آنفولانزا ایجاد کند.

دارویی برای جلوگیری از لخته شدن خون

اگرپلی سیتمی ورا  PV دارید ، قرص های روزانه با دوز کم آسپرین برای جلوگیری از لخته شدن خون و کاهش خطر عوارض جدی تجویز می شود.

در صورت داشتن پلی سیتمی آشکار یا ثانویه و مشکل سلامتی دیگری که بر رگ های خونی شما تأثیر می گذارد ، مانند بیماری عروق کرونر قلب یا بیماری عروق مغزی ، ممکن است به شما درمان آسپرین با دوز کم نیز پیشنهاد شود.

درمان و پیشگیری از علائم دیگر

برخی از افراد همچنین ممکن است به دلیل علائم یا عوارض پلی سیتمی دیگری که دارند یا به دلایل اصلی بیماری به درمان نیاز داشته باشند.

به عنوان مثال ، ممکن است برای تسکین خارش یا مدیریت COPD به شما دارو داده شود. بیشتر بخوانید در مورد:

درمان های خارش

درمان COPD

تغییر سبک زندگی که کمک می کند

علاوه بر بهبود برخی موارد پلی سیتمی آشکار ، ایجاد تغییر در سبک زندگی سالم همچنین می تواند خطر لخته شدن خون بالقوه جدی را برای افراد مبتلا به انواع پلی سیتمی کاهش دهد.

داشتن پلی سیتمی به این معنی است که شما در حال حاضر در معرض خطر بالایی از لخته شدن خون هستید و اضافه وزن یا سیگار کشیدن فقط این خطر را افزایش می دهد.

ممکن است توصیه ها و اطلاعات زیر مفید باشد:

کاهش وزن

شاخص وزن سالم

جلوگیری از بیماری های قلبی عروقی

مدیریت فشار خون بالا

قطع سیگار

چشم انداز پلی سیتمی

چشم انداز پلی سیتمی تا حد زیادی به علت اصلی بستگی دارد.

بسیاری از موارد خفیف هستند و ممکن است هیچ عارضه دیگری نداشته باشند. با این حال ، برخی از موارد – به ویژه موارد پلی سیتمی ورا PV – می توانند جدی تر باشند و به درمان طولانی مدت نیاز دارند.

اگر به خوبی کنترل شود ، پلی سیتمی نباید بر امید به زندگی شما تأثیر بگذارد و شما باید بتوانید زندگی عادی داشته باشید. با این حال ، افراد مبتلا به پلی سیتمی ورا PV می توانند به دلیل افزایش خطر مشکلات مانند حملات قلبی و مغزی ، امید به زندگی کمی کمتر از حد نرمال داشته باشند.

پلی سیتمی ورا  PV همچنین گاهی اوقات می تواند باعث ایجاد اسکار در مغز استخوان (میلوفیبروز) شود ، که در نهایت می تواند سلول های خونی شما را بسیار کم کند. در برخی موارد نادر ، می تواند به نوعی سرطان به نام لوسمی میلوئید حاد (AML) تبدیل شود.

تهیه  و ترجمه:دکترحسین جدید

کانال تلگرامی دکترجدید http://t.me/jadidpdf

منبع: https://www.nhs.uk/conditions/polycythaemia/